ENDONEZYA ÇELTİK TERASLARI
Küçüklüğüm çeltik tarlarının arasında geçtiği için pirincin ne zahmetle yetiştirildiğini iyi bilirim. Çeltik yetiştirenlere, çektikleri zahmet için hep üzülmüşümdür.
Beterin beteri varmış. Uluslararası bir kongrede bildiri sunmak için gittiğim Endonezya’nın Bali adasında, yörenin çeltik tarlalarını görme imkanı oldu. Burada çeltikle uğraşanların çektiği zahmet Durağan’da çeltik yetiştirenlerin zahmetinden daha da ağırmış meğer. Çünkü tarlaların büyük kısmı yamaçlarda teras şeklinde ve çok küçük ölçekteler. Buralara tarım büyük makinelerinin girmesi mümkün değil. Her şey küçük tarım aletleriyle ya da elle yapılıyor. Mesela başakların elle dövülerek döküldüğünü, daha sonra çeltiklerin rüzgarda kalburla savrularak tozlarından ve saplarından ayrıştırıldığını gördüm, videoya çektim.
Bali adası ekvatorun güneyinde tropik iklim bölgesinde yer alır. O nedenle iklim örtüsü çok çok farklıdır. Türkiye’de gördüğümüz ağaçlardan sadece muz ve palmiye ağaçlarını orda görürüz. Buradaki ağaçların tamamı her dönem yeşil ve tropik cinslerdir. Hiçbir ağacın tümüyle yaprak dökümü söz konusu değildir. Çünkü burada kış mevsimi olmaz. Yıl boyunca sıcaklık gündüz 30 derecelerde, gece 23 derecelerde seyreder. Hava yıl boyu ya parçalı bulutlu ya yağışlıdır. Halböyle olunca çeltik yetirilmesi de Durağan’daki çeltik yetiştirmeden çok farklıdır. Bir defa çeltik ekim zamanı diye bir olay yok. Her mevsim ekilebilir. Aynı yol üzerinde yeni ekilen çeltik tarlası gördüğüm gibi, çeltikleri bir karış olmuş, yeni başak açmış, hatta başakları kızarmış çeltik tarlaları gördüm. Hatta birisinde hasat yapılıyordu. Ayrıca bizim tarlalarda gördüğümüz, her tarla başına giden su kanalları yoktur. Yukarıdaki tarladan giren su, tarladan tarlaya geçerek alttan çıkmaktadır. Ayrıca yağış fazla olduğu için özel olarak sulamaya da gerek kalmamaktadır.
Asya’da pilav en temel yiyecektir. Japonya’da kahvaltıda bile vazgeçilmez gıdadır.Bali’de de her ana yemekle birlikte yanında mutlaka pilav veriliyor. Orada da ekmek olmadığı için, insanlar karbonhidrat açığını ekmek yerine adeta pirinçle gideriyorlar.
Prof.Dr.Bahattin YAMAN
DURAĞANLI PROFESÖR ENDONEZYA'DA
